„Pamięć historii żyje w nas” - to hasło widniejące na sztandarze Szkoły Podstawowej nr 2, która w roku szkolnym 2020/2021 kończy 85 lat. Sporo lat, piękny dorobek i zasłużone miejsce w historii Milanówka. Warto więc przybliżyć to, co najcenniejsze z przeszłości oraz teraźniejszości tego miejsca.
Szkoła Podstawowa nr 2 rozpoczęła swoje historyczne funkcjonowanie w r. szk. 1935/1936, kiedy to z powodu dużego wzrostu liczby uczniów uczęszczających do Szkoły Powszechnej na Grudowie zorganizowano dla ok. 300 uczniów drugą szkołę powszechną po północnej stronie Milanówka. Siedzibą Szkoły została willa „Starodrzew” (przy ul. Kaprys 2/4), którą przekazał w użytkowanie za symboliczną „złotówkę” właściciel tej nieruchomości, dr med. Roman Sieragowski. Pierwszym kierownikiem Szkoły nr 2 został Bolesław Maleszewski. We wrześniu 1939 r. został on powołany do wojska i jego obowiązki przejął Kazimierz Uniejewski kierujący placówką do 31 sierpnia 1970 roku. W czasie okupacji nauczyciele tej szkoły tworzyli komplety tajnego nauczania przedmiotów zakazanych, przede wszystkim historii, geografii i języka polskiego. Harcerze wraz z drużynowym 148 MDH Wacławem Wdowiakiem, nauczycielem Szkoły, już wczesną jesienią 1939 roku stworzyli tajną drużynę harcerską, która po przeszkoleniu wojskowym została wcielona do ZWZ, późniejszego AK. Wojna to czas, kiedy szkoła kilkakrotnie zmieniała lokum, ale nie zaprzestała działalności. Do 17 stycznia 1945 r. zajmowali ją Niemcy, a później w jej murach mieścił się szpital dla mieszkańców Warszawy i uczestników Powstania Warszawskiego.
Rok szkolny 1945/46 rozpoczął się 17 października i zajęcia odbywały się w wilii p. Brzuski przy ul. Słowackiego 6. W dniach od 1 do 8 grudnia 1945 roku ówczesna Rada Narodowa zorganizowała „Tydzień Szkoły”, którego inauguracją było poświęcenie jej sztandaru.
Kolejna ważna data w historii to 17 maja 1948 r., kiedy nastąpiło uroczyste poświęcenie kamienia węgielnego pod budowę nowego budynku Szkoły przy ul. Literackiej. Patronat nad budową objął ówczesny prezydent RP Bolesław Bierut, a Kuratorium Okręgu Szkolnego Warszawskiego 10 maja 1949 r. nadało szkole miano: Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2 im. Prezydenta RP Bolesława Bieruta w Milanówku. W pracach budowlanych uczestniczyli rodzice, uczniowie i nauczyciele. Obok nowego obiektu na posesji stała drewniana willa „Malina”, w której mieszkał woźny i która w późniejszych latach, bo aż do połowy lat 80–tych, była również wykorzystywana do celów dydaktyczno-opiekuńczych.
Uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego 1951/1952 datowane na 2 września 1951 to przede wszystkim otwarcie nowej siedziby Szkoły. Jak na owe czasy przystało, połączono to z aktem odsłonięcia tablicy pamiątkowej „Pomnik Zwycięstwa” widniejącej na budynku. Duży wkład w zagospodarowanie nowej przestrzeni włożyli nauczyciele, uczniowie i rodzice. Ci ostatni na przykład, działający w Komitecie Rodzicielskim i Opiekuńczym, sfinansowali zakup mebli do ówczesnej stołówki.
W powojenną działalność placówki (głównie lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte) należy wpisać wielki entuzjazm – wprawdzie zabarwiony ideologicznie, ale również wynikający ze szczerej chęci tworzenia nowej rzeczywistości. Przywołać tu należy liczne sukcesy sportowe uczniów Szkoły. Na bazie ogólnej tendencji do krzewienia kultury fizycznej organizowano wiele imprez sportowych. Uczniowie uczestniczyli również w zawodach pozaszkolnych, często ogólnokrajowych, na których zdobywając laury, rozsławiali „Dwójkę" w całym kraju. Wypada wspomnieć chociażby I miejsce młodych lekkoatletów w czwórboju lekkoatletycznym w 1957 roku organizowanym o puchar „Świata Młodych" czy późniejsze sukcesy w zawodach łyżwiarskich o „Złoty Krążek", w „Błękitnej Sztafecie", w biegach przełajowych, grach zespołowych itp. O szkolnych sukcesach sportowych tych lat wielokrotnie pisała prasa ogólnopolska, Szkoła była postrzegana jako placówka o profilu sportowym. Dziś staramy się podtrzymywać te chlubne tradycje, rozpowszechniając idee sportu masowego, umożliwiając uczniom szukanie swoich szans na rozwój w różnych dyscyplinach sportowych.
Następny ważny moment w życiu Szkoły to rozpoczęcie jej rozbudowy w 1978 roku. Budynek szkolny powiększono o zaplecze stołówki i kuchni oraz dokonano przeróbek wewnątrz obiektu. W latach siedemdziesiątych w Szkole również prężnie działało harcerstwo. Na początku lat osiemdziesiątych Szkoła była gospodarzem uroczystości nadania Hufcowi ZHP w Milanówku imienia Janusza Kusocińskiego.
Kolejna niezwykle istotna data w szkolnych dziejach to dzień 8 listopada 1998 roku, kiedy to nastąpiło odsłonięcie tablicy upamiętniającej postać i działalność Wacława Wdowiaka, harcerza, żołnierza AK, cenionego nauczyciela. Inicjatorami tej wzruszającej uroczystości byli uczniowie Pana Wdowiaka i jego podkomendni w harcerskich i konspiracyjnych szeregach. To oni jako grupa absolwentów Szkoły uformowanych duchowo i patriotycznie w czasach największej i najcięższej dla narodu próby wystąpili z wnioskiem do miejskich i szkolnych władz o nadanie Szkole imienia Armii Krajowej. We wniosku pisali o tym, że blisko 50 uczniów z lat 1936-1939 uczestniczyło aktywnie w walce o niepodległą Polskę w Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej, Szarych Szeregach i w innych konspiracyjnych organizacjach. Niektórzy z wychowanków poświęcili życie, walcząc z okupantem, jak np. Henryk Skrzypek, który zginął w Powstaniu Warszawskim. Inni jak Stefan Mularski, pseudonim „Żubr”, przeżyli piekło przesłuchań gestapo i obozu koncentracyjnego. Przykład bohaterskich postaw dawali sami nauczyciele i pracownicy placówki. Należy wspomnieć tutaj np. postać woźnego szkoły, Franciszka Rasztawickiego, pseudonim „Franek”, uczestnika wojny polsko-bolszewickiej i bohaterskiej obrony twierdzy Modlin w roku 1939, który ciężko ranny trafił do obozu jenieckiego, zaś po powrocie do domu od razu wstąpił do ZWZ-AK. Kierował on między innymi ochroną radiostacji, która była umieszczona w willi „Starodrzew”. Aresztowany przez Gestapo w roku 1944 był torturowany na terenie szkoły, ale do końca nie wydał kolegów. Zginął podczas próby ucieczki z transportu do więzienia.
29 lutego 2000 roku Rada Miasta Milanówka podjęła jednogłośnie uchwałę o nadaniu Szkole Podstawowej nr 2 imienia Armii Krajowej, a 27 maja 2000 odbyła się pamiętna uroczystość, podczas której Szkoła Podstawowa nr 2 w Milanówku otrzymała to zaszczytne imię. Rada Rodziców ufundowała szkolny Sztandar. Był to bardzo ważny dzień dla całego szkolnego środowiska, dla władz gminy oraz dla wszystkich tych, których los kiedyś ze Szkołą złączył.
W roku szkolnym 2005/2006 odbyły się uroczyste obchody 70-lecia szkoły, w trakcie których została odsłonięta pamiątkowa tablica na budynku szkoły, ufundowana z tej okazji przez jednego z Jej absolwentów.
W maju 2009 roku utworzono ścieżkę historyczną upamiętniającą sylwetki pięciu osób związanych z działalnością Armii Krajowej na terenie Milanówka: Wacława Wdowiaka, Franciszka Rasztawickiego, Antoniny Galskiej, Tadeusza Giergielewicza i Kazimierza Uniejewskiego oraz posadzono dwa „Dęby Pamięci”, upamiętniające 2 oficerów związanych z Milanówkiem zamordowanych w 1940 roku na wschodzie: kapitana Alfreda Postanowicza i porucznika Zygmunta Podwyszyńskiego
Uroczyste obchody 75-lecia Szkoły w roku szkolnym 2010/2011 zostawiły na posesji szkolnej ślad w postaci pamiątkowych sosenek. W tym roku Miasto podarowało Szkole okolicznościowy świerczek, pod który już teraz – nie czekając na święta Bożego Narodzenia - składamy z serc płynące prezenty i upominki dla naszej zasłużonej Jubilatki: naszą wdzięczność, szacunek i wysiłek naszej codziennej pracy.
Na dowód tego, że „Pamięć historii żyje w nas”, społeczność szkolna zaplanowała obchody jubileuszu 80-lecia na cały rok szkolny 2015/2016, włączając je w pracę wychowawczą placówki, wzbogacając tradycję i dorobek szkolny. Miały wówczas miejsce liczne sentymentalne spotkania z dawnymi pracownikami oraz absolwentami Szkoły, wycieczki, konkursy i turnieje wiedzy, a także bieg patrolowy i 1. Milanowski Biathlon, który wpisał się na kolejne lata jako ważne wydarzenie sportowe szkolne i miejskie.
W tym roku z powodu pandemii większość wydarzeń przeniosła się do wymiaru cyfrowego, ale ich przypieczętowanie posadzeniem jubileuszowego drzewka przez przedstawicieli środowiska Szkoły akurat w Dniu Dziecka w wymowny sposób niech stanie się wyrazem myśli, że pamięć historii wprawdzie wciąż żyje w nas, ale przyszłością naszej historii są nasze dzieci – w tym także uczniowie i wychowankowie milanowskiej „Dwójki”. Dlatego tak bardzo powinno nam wszystkim zależeć na odpowiednich warunkach tego miejsca pracy, nauki i współwychowywania kolejnych pokoleń.
Na przestrzeni lat funkcjonowania budynku szkolnego przy ul. Literackiej zmieniał się teren przyszkolny, na którym powstawały głównie elementy ciągle rozbudowującej się i doskonalonej bazy sportowej oraz miejsca do zabaw dziecięcych. Z krajobrazu szkolnego zniknęła willa „Malina”, a stary zaniedbany ogród zamienia się w boisko sportowe. Obecne piękne usytuowanie Szkoły wśród wysokopiennych sosen jest miłym otoczeniem do nauki i uczniowskiego wysiłku.
Dzisiejsza rzeczywistość szkolna to praca dydaktyczna i wychowawcza skierowana na stwarzanie młodemu pokoleniu warunków do wszechstronnego rozwoju pomimo niełatwych warunków lokalowych. To założenie realizowane jest niezłomnym wysiłkiem i zaangażowaniem wielu osób i środowisk m.in. poprzez realizację różnorodnych projektów, pracę kół zainteresowań, kół wiedzy, prężną działalność Samorządu Uczniowskiego, za którą w 2019 roku został on wyróżniony w konkursie aktywności lokalnej – „Żurawie Powiatu Grodziskiego” w kategorii „Wolontariusz roku” za działania na rzecz osób chorych. Ponadto, comiesięczne koncerty muzyczne, wyjazdy do teatru i kina, na lekcje muzealne, wyprawy Szkolnego Koła Krajoznawczo-Turystycznego PTTK „Łaziki”, złazy i rajdy pomagające poznać historię, tradycje i walory krajoznawcze regionu to dowody na szerokie spojrzenie w trosce o rozwój młodego pokolenia. Nasi uczniowie biorą udział w licznych konkursach, realizując swe talenty plastyczne i artystyczne, z dużym zaangażowaniem i sukcesem uczestniczą w zawodach i turniejach sportowych, nie stronią także od sięgania po laury w konkursach wiedzy.
Warto wskazać tu na ważny aspekt pracy Szkoły jakim jest dobra i satysfakcjonująca współpraca z Rodzicami naszych uczniów. Ich wsparcie dla działalności placówki to bezcenna część jej dorobku, a także bardzo istotny element pracy wychowawczej. Cieszymy się uczestnictwem Rodziców w ciekawych zajęciach szkolnych, angażowaniem się w realizację wspólnych projektów, wsparciem finansowym, doradzaniem w ważnych dla Szkoły kwestiach.
Szkoła to również ciężka i jakże odpowiedzialna praca właściwie przygotowanej, profesjonalnej kadry pedagogicznej, a ta w Szkole Podstawowej Nr 2 dokłada wszelkich starań, by nie tylko przekazywać potrzebną uczniowi wiedzę czy kształcić podstawowe umiejętności, ale i rozbudzać w każdym dziecku ciekawość poznawczą, wrażliwość na potrzeby współczesnego świata oraz szlifować zdolności i talenty.
Szanownej Jubilatce życzymy jeszcze wielu dobrych lat służby na rzecz lokalnego środowiska i jak największego grona wybitnych absolwentów, którzy będą mogli zmieniać świat na lepsze.
Materiały przygotowane przez nauczycieli i dyrektorów opracowała Katarzyna Klonowska, nauczyciel polonista w SP2
Wykorzystano:
- Zarys dziejów Milanówka pod red. Andrzeja Stawarza, Milanówek 1995
- Z. Żuławska, Milanówek 1899-1939 (Dokumenty i wspomnienia), Milanówek 1994
- Zachowane kroniki szkolne
